Đồng Nhật Mechatronics: Điện Trở

Mọi linh kiện đều cần được xác định giá trị, trị số để ứng dụng, tuy các cách đọc trị số linh kiện thụ động còn rất ít quan tâm nhưng không phải là không còn do thực tế vẫn còn nhiều bạn trẻ yêu điện tử thiết kế mạch bằng loại linh kiện này, ngoài ra cũng chưa phải là các công ty sản xuất đều SMT hóa toàn bộ linh kiện nên vẫn duy trì linh kiện có mã hóa màu (color code), một mặt khác thiết bị nhập ngoại thuộc thế kỷ trước vẫn còn về Việt nam và chúng ta, những người làm kỹ thuật đã hoặc rồi sẽ đối mặt với công tác sửa chữa các mạch điện có loại linh kiện này, vậy làm thế nào mà xác định trị số của nó và tìm linh kiện thay thế nếu bạn không biết cách đọc trị số trên thân nó, hoặc đọc sai, nhận dạng nhầm lẫn (ví dụ như nhìn linh kiện như điện trở nhưng đo thì không có giá trị mà suy ra điện trở hỏng trong khi đó lại là tụ điện) thì công việc sửa chữa sẽ bế tắc.
Tác giả xin giới thiệu tổng hợp các cách đọc trị số linh kiện theo mã màu (color code) trộn lẫn một hình minh họa về đọc giá trị điện trở CHIP.

Theo tiêu chuẩn của Hiệp hội điện tử công nghiệp gọi tắt là EIA (Electronic Industries Association) điện trở, tụ điện và cảm kháng được chế tạo trên cơ sở chuẩn thống nhất, có các chuẩn tương ứng với các sai số như sau:

E3 50% sai số (không còn dùng nữa)
E6 20% sai số (hiện tại rất ít dùng)
E12 10% sai số
E24 5% sai số
E48 2% sai số
E96 1% sai số
E192 0.5, 0.25, 0.1, 0.05% hoặc sai số cao hơn nữa

Một qui đổi sai số sang ký tự thường được ghi trên vỏ hộp chứa linh kiện như bảng liệt kê dưới đây, tương ứng với màu chỉ sai số được sơn trên thân linh kiện

Ký hiệu	A	B	C	D	F	G	J	K	M
Sai số	±0.05%	±0.1%	±0.25%	±0.5%	±1%	±2%	±5%	±10%	±20%
Màu	Xám	Tím	Xanh	Lục	Nâu	Đỏ	Vàng	Bạc	(trống)

Với tiêu chuẩn đó bảng dưới đây sẽ mô tả và cho phép so sách các loại linh kiện thụ động giữa các chuẩn khác nhau cũng như giải thích dãy số ưu tiên của điện trở có trên thực tế.

Cách đọc trị số Điện trở

Cách đọc trị số điện trở CHIP

Ở trường hợp 3 (02C) và 4 (15E) chúng ta phải tra bảng dưới đây để lấy giá trị điện trở ở tiêu chuẩn E-96

Trị số R	Mã	Trị số R	Mã	Trị số R	Mã	Trị số R	Mã
100	01	178	25	316	49	562	73
102	02	182	26	324	50	576	74
105	03	187	27	332	51	590	75
107	04	191	28	340	52	604	76
110	05	196	29	348	53	619	77
113	06	200	30	357	54	634	78
115	07	205	31	365	55	649	79
118	08	210	32	374	56	665	80
121	09	215	33	383	57	681	81
124	10	221	34	392	58	698	82
127	11	226	35	402	59	715	83
130	12	232	36	412	60	732	84
133	13	237	37	422	61	750	85
137	14	243	38	432	62	768	86
140	15	249	39	442	63	787	87
143	16	255	40	453	64	806	88
147	17	261	41	464	65	825	89
150	18	267	42	475	66	845	90
154	19	274	43	487	67	866	91
158	20	280	44	499	68	887	92
162	21	287	45	511	69	909	93
165	22	294	46	523	70	931	94
169	23	301	47	536	71	953	95
174	24	309	48	549	72	976	96